در سرمقاله شماره پیشین اشاره شد که به دلیل عدم رعایت سازوکار و قواعد بهره­وری، آنچه شاهد آن هستیم بیشتر عواقب فاجعه­بار بهره­کشی از محیط زیست است تا برکات بهره­وری، که همگی محصول توسعه ناپایدار و نابخردانه در جوامع روبه رشد امروز است. حال چه باید کرد که رویه نامبارک گذشته همچنان ادامه پیدا نکند و به عبارتی این زنجیره و این دور تسلسل باطل با چه تدبیر و اراده‌ای خواهد شکست و در مسیر ترقی و تعالی قرار خواهد گرفت.

  به قول حضرت حافظ:

مزاج بهر تبه شد در این بلا حافظ               کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی

اگر نگاهی دیگر به رابطه ساده­ ریاضیاتی بهره‌وری بیندازیم در می‌یابیم که ستانده برابر است با حاصل ضرب میزان داده در نرخ بهره­­وری. به عبارتی قابل لمس­تر بهره­وری تنظیم­گر میزان برداشت نسبت به آورده است. پس برای اینکه برداشت بیشتری داشته باشیم که به دلیل افزایش جمعیت، ارتقاء کیفیت زندگی، توسعه جوامع و ... قطعا مورد مطالبه و درخواست انسان امروز می باشد دو راه بیشتر نداریم. راحت‌ترین کار این است که همچنان آورده‌امان را بیشتر نماییم تا ستانده بیشتر شود. به عبارتی اگر از منابع، بهره­دهی بیشتری را خواستارباشیم پس باید داده بیشتر یعنی بهره برداری بیشتری از منابع طبیعی در دستور کار باشد. اما سوی دیگر ماجرا این است که چنین سیاستی با دلایلی که سبب شده تا ما خواستار منابع بیشتر باشیم یعنی رشد جمعیت، ارتقاء کیفیت زندگی و توسعه جوامع و ... در تناقض می باشد. چراکه با برداشت بی رویه از منابع طبیعی، این منابع با روندی تصاعدی روبه زوال می­روند و سهم برخورداری هریک از افراد جامعه از این منابع روزبه روز کاهش پیدا می‌کند. چیزی که تاکنون رخ داده است. در حقیقت هدف، تلاش برای برخوداری بیشتر افراد جامعه از منابع موجود در جهان است ولیکن روند کنونی در نهایت سبب کاهش سهم افراد جامعه از منابع می‌شود. پس برای پاسخگویی به این مطالبات بدون اینکه عوامل وجودی آن زیرسوال رود و به نوعی نقض شود راهی جز ارتقاء بهره­وری یعنی راهکار دوم وجود ندارد. در این راستا تلاش برای پاسخگویی به  مطالبات دنیای امروز به معنی دست اندازی بیشتر به منابع در حال اضمحلال نیست بلکه تلاش در جهت ارتقاء بهره­وری با هدف استفاده مناسب­تر و منطقی­تر از داده­های در دسترس می­باشد. با ارتقاء بهره‌وری، دیگر نیازی به تامین داده بیشتر، برای برخودار کردن بیشتر جوامع نیست بلکه ارتقاء سهم برداشت از داده‌های موجود است که جوامع را برخودارتر از گذشته می‌نماید.  

محمد مهدی جوادیان زاده

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای یزد