سدسازی

تاریخچه طرح :

مطالعات طرح احداث سد بر روی رودخانه اعظم توسط شرکت آب منطقه یزد ( کارفرما ) و شرکت مشاور زیستاب انجام و به تصویب رسیده است. مطالعات مرحله اول در سال 1375 به پایان رسیده و مورد تصویب قرار گرفته و مطالعات مرحله دوم در سال 1384 خاتمه یافته است. پیمانکار طرح شرکت عمرانی صنعتی پارس گرما بوده که در تاریخ 1388/04/27 شروع به کار نموده است و مشاور فاز 3 شرکت مهندسین مشاور تحقیقات خاک مهارآب می باشد.

اهداف کمی و کیفی طرح :

با توجه به گزارش های مطالعات مرحله اول و دوم ، اثرات اجرای طرح در محل طرح به شرح زیر می باشد:

1. استفاده بهینه از منابع آب رودخانه اعظم، حفاظت از منابع خاک واقع در پایین دست محل احداث سد هرات ایجاد تسهیلات فیزیکی لازم جهت تامین حقابه های کشاورزی و در نتیجه بهبود وضع اقتصادی اهالی در محدوده طرح
2. تامین بخشی از آب شرب و صنعت بخش هرات
3. کاهش خسارات ناشی از سیل رودخانه
4. افزایش درآمد مردم منطقه و افزایش ارزش افزوده در سطح جامعه
5. افزایش تولیدات کشاورزی و رسیدن به خود کفایی اقتصادی با توجه به افزایش راندمان تولید
6. بهینه نمودن الگوی کشت
7. ایجاد تعادل در توزیع درآمد از طریق توزیع عادلانه یارانه های دولتی در مناطق محروم
8. ایجاد اشتغال پایدار، تامین درآمد مطمئن و فراهم نمودن محیط مناسب جهت توزیع متعادل درآمد

همچنین اهداف طرح شامل موارد زیر می باشد:

1. تأمین حقابه کشاورزی زمین‌های پایین دست به منظور توسعه بهینه کشاورزی به میزان 3.8 میلیون مترمکعب
2. تأمین بخشی از آب کشاورزی بهداشتی و صنعتی شهر هرات به میزان 3 میلیون مترمکعب
3. تأمین بخشی از آب شهرستان بوانات استان فارس به میزان 3.5میلیون مترمکعب
4. تأمین حقابه های زیست محیطی رودخانه به میزان 2.6 میلیون مترمکعب
5. جلوگیری از اتلاف آبهای سطحی در زمان بارندگی‌های فصلی
6. جلوگیری از خسارت ناشی از سیل

موقعیت جغرافیایی طرح :

رودخانه اعظم که زهکش اصلی حوزه می باشد از کوه لای تاریک در 45 کیلومتری جنوب شرق مروست و با قله ای به بلندی 3153 متر از سطح دریا سرچشمه می گیرد در امتداد جنوب جریان یافته و چشمه ، مسیلها ، انهار دائمی و فصلی دیگری به آن می پیوندد . سد مخزنی هرات که بر روی رودخانه اعظم و در پایین دست روستای تیزآباد در حال احداث می باشد در جنوب شهر یزد و در جنوب غربی شهر هرات واقع شده است. رودخانه اعظم از ارتفاعات آسمانزاری ، قاسم آباد ، ساقونیه و مروشگان سرچشمه گرفته و پس از جمع آوری آبهای سطحی این ناحیه وارد تنگه روستای برازجان شده و از جنوب روستای خوانسار عبور نموده و در نهایت به کویر و نمک زار شرق هرات و مروست می ریزد .رودخانه مذکور عموماً از چشمه های آهکی تغذیه شده ضمن آنکه سیلابهای ارتفاعات مذکور نیز به وسیله این رودخانه جمع آوری می شود . تنگه مورد نظر در شرق روستای برازجان و جنوب روستای خوانسار در نظر گرفته شده است و دستیابی به محل سد فوق از طریق جاده یزد - هرات به فاصله حدود 220 کیلومتر می باشد. جاده مذکور تماماً آسفالته است و از جنوب غربی هرات ، جاده مروست –هرات ، جاده آسفالته و شوسه روستای خوانسار منشعب می گردد . فاصله ساختگاه سد از شهر هرات حدود 45 کیلومتر بوده که اکثراً آسفالته می باشد . ساختگاه سد در مختصات ^// 40^/ 5 ⁰54 طول جغرافیایی و ^// 30 ^/ 55 ⁰29 عرض جغرافیایی در جنوب استان یزد انتخاب شده است . روستاهای واقع در محدوده طرح روستاهای برازجان ، تیزآباد ، خوانسار و حسن آباد می‎باشد. این روستاها از نظر تقسیمات کشوری از توابع شهرستان بوانات استان فارس می باشد.

اجزای طرح و مشخصات فنی :