مردم چقدر از پروژه های آب کشور اطلاع دارند؟ مسئولین و مدیران میانی کشور چطور؟ اساساً چقدر بحران آب در ذهن ها جا افتاده است؟ شهروندان تا چه اندازه باور دارند که تأمین نیاز شرب برای دولت در بسیاری از سالها، مسئله است؟ ما چقدر توانستیم مشکلات حوزه آب را به ناخودآگاه مصرف کنندگان و پیش فرض های فکری ایشان ببریم؟ بخش خصوصی چقدر می داند که چه فاجعه هایی در حال رخ دادن است و بر سر آب چه دارد می آید؟ کشاورزان از آب و منابع زیرزمینی آن چه و چقدر می دانند؟ استادان دانشگاه چقدر برای دانشجویان در این باره می گویند؟ می نویسند؟ و پروژه تعریف می کنند؟ و در نهایت تصمیم سازان و تصمیم گیران عالی کشور در سطح وزیران، معاونین، نمایندگان مجلس و ... چقدر بر عمق مسئله آب آگاهند؟

حقیقت تلخ آن است که ما در زمینه اطلاع رسانی حوزه آب ضعیفیم و بیشتر بخش ها و اشخاص کشور تا اندازه زیادی از آن بی خبرند؛ شاید جسته و گریخته کلیاتی از موضوع، آن هم فقط در افتتاح ها و بهره برداری از پروژه ها بدانند لکن یقیناً از چالش ها و تهدیدهای زمینه ساز پروژه ها، تکالیف و اولویت های متناظر آن ها و سرانجام عواقب و آفت های ابتلا به بحران کم آبی بی اطلاعند.

مردم حداکثر در اثر تبلیغات متعدد، متنوع و زیبا در این سالها دانسته اند که: آب هست ولی کم است!! همین. اما به خوبی می دانند که تأمین برق کشور دچار مشکل است، ظرفیت های نیروگاهی پاسخگوی نیازها نیست و درحال افزایش است، باید برای مدیریت مصرف برق برنامه ریزی کنند و برای این کار می توانند به سامانه برق من مراجعه کنند و... و لذا خاموشی های برنامه ریزی شده را در محیط شغلی و مسکونی خود پذیرفته اند و البته با این ناگزیری کنار آمده اند. بالتبع افتتاح پروژه های حوزه برق با توجه به آن زمینه ها برایشان خوش آیند و امیدآفرین است. ( البته در این میان خاموشی ها و کمبودهای ناخواسته به وجود آمده برای مدیریت شبکه برق رسانی، بسیار در این پذیرش تاثیر داشته است.)

در حوزه کشاورزی و تأمین غذای مردم نیز تا اندازه ای این اتفاق روی داده است؛ گره خوردن موضوع به سفره مردم در کنار پرداختن رسانه ای به ماجرا از جانب مسئولین عالی و میانی کشور، این مسئله را به خوبی در اذهان نقش داده و شاید توانسته تا اندازه ای صبوری و تحمل مردم را در برخی گرانی ها افزایش دهد.

در زمینه اخذ مالیات نیز همین رخ داده است. ضرورت مالیات دادن و ستاندن در قالبت تبلیغات و آگاهی بخشی های مختلف و متنوع نظیر: مقایسه موضوع با دیگر کشورها که صرفاً با مالیات اداره می شوند، عواقب و ضرورت برخورد با فرارهای مالیاتی، گزارش های تبلیغاتی از میزان وصول و هزینه کردهای مالیاتی و...، فهم و پذیرش عمومی یافته است و مردم را به سمت آن سوق می دهد که پول بدهند و ادای تکلیف و ایفای نقش کنند!! نتیجه آنکه برخلاف گذشته تا اندازه ای مردم در حال همراه شدن و هم سو شدن با این سیاست ها هستند و آن را مفید و موثر تلقی می کنند.

در حوزه آب ولی به نظر می رسد این شرایط آن گونه که باید نیست. ما تقریباً اصلاً در رسانه به مشکلات و چالش ها نمی پردازیم. گاهی که می پردازیم نیز با ادبیات خودمان حرف می زنیم. ادبیات تخصصی و علمی غیرقابل درک برای عموم. مردم از کجا می دانند که بیلان منفی چیست؟ مردم چه می دانند که وقتی از افت منفی سفره آب زیرزمینی می گوییم، منظورمان چقدر آب است؟ 100 لیتر؟ 1000 لیتر؟ یا چند میلیون لیتر؟!! غالباً انعکاس عملکرد و فعالیت در حوزه آب در وزارتخانه به چند عکس، فیلم و مصاحبه در حین افتتاح و بهره برداری و با یک عیارت کلی حل مشکلات شرب و صنعت و کشاورزی منحصر می شود. نه مصائب مردم در گذشته حرفی می زنیم، نه از مشکلات پیشرفت و به ثمر رسیدن پروژه می گوییم، نه جزئیات منافع آن را تشریح می کنیم، و نه از آمار و هزینه های انسانی، مادی و معنوی آن اعداد و قیاس کاملی ارائه می دهیم. یک خط و ایستگاه قطار شهری و یا یک سامانه و بستر اینترنتی برای خدمت رسانی به مردم به اندازه چندین برابر پروژه های صنعت آب مستندسازی و اطلاع رسانی می شود؛ ازمشکلات و نارسایی های پیش ازآن می گویند و آن مسائل را با مصاحبه ها و تکنیک های متعدد فراگیر جلوه می دهند و بعد از گره گشایی ها و حل یکباره مشکلات با افتتاح جدید سخن می گویند. حال آنکه در مقام مقایسه، برای طرح های کوچک وزارت نیرو چند برابر هزینه شده و خدمت رسان است. باید باور کنیم که توانایی ارائه، القا و اقناع در جهان امروز، باورساز، حرکت ساز و قدرت ساز است؛ پس باید به زبان ها و بیان های مختلف، بر تریبون ها و رسانه های متعدد و در قالب های زیبا و متنوع مستمراً گفت و نوشت.

خواجه نصیر آبی