مدیریت مشارکتی راهکاری جامع برای جلب مشارکت فردی و گروهی کارکنان در جهت حل مسائل سازمان و بهبود مستمر در تمامی ابعاد است. حال اگر در این رویکرد مدیریتی، دامنه مشارکت را فراتر از سطح کارکنان یک سازمان ببریم و از توان همه مردم برای حل مسائل و چالشهای موجود استفاده کنیم، قطعا دامنه مزایای حاصل نیز گسترده تر خواهد شد. با این توضیح می توان گفت "مردمی سازی" شکل تعمیم یافته مدیریت مشارکتی و استفاده از ظرفیت همه مردم برای حل مشکلات است. در واقع مردمی سازی عبارت است از رویکرد مردم سپاری در انجام امور که می تواند در سه حوزه "تصمیم گیری"، "اقدام" و " نظارت" صورت پذیرد.

به منظور این که برنامه مردمی سازی به شکل ضابطه­مند و سازمان یافته اجرایی شود، ضروری است ضمن ترویج "گفتمان مردمی سازی" در سطح جامعه و جلب مشارکت عمومی مردم، به ارکان مورد نیاز برای استفاده صحیح از ظرفیتهای مردمی نیز توجه شود. مردمی سازی وقتی شکل صحیح به خود می گیرد که سه ضلع "مردم"، "مسئولین" و "حلقه های میانی" در آن نقش موثر داشته باشند. حلقه های میانی، افراد و مجموعه های متعهد مردمی هستند که با پیدا کردن راهکار و برنامه ریزی برای حل مسائل، کار سازماندهی، پیگیری و هدایت گروه های مردمی را انجام می دهند و به نوعی با مطالبه گری، گفتمان سازی، الگو سازی، ظرفیت یابی و جریان سازی نقش واسط بین مردم و مسئولین را ایفا خواهند کرد. البته لازم است تا مدیران و مسئولین نیز با حمایت و برداشتن موانع از سر راه حلقه های میانی، مسیر را برای به میدان آمدن مردم در جهت حل مسائل هموار کرده و از آن پشتیبانی نمایند.

شایان ذکر است از ابتدای انقلاب اسلامی موضوع مردمی سازی همواره در اندیشه و رهنمودهای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری مورد تاکید بوده و هر جا نمود عینی آن به وقوع پیوسته، جامعه از مزایای عملی آن بهره­مند شده است. از موارد موفق مردمی سازی می توان به نهضت سواد آموزی، جهاد سازندگی، مشارکت مردم در اداره جنگ تحمیلی، نهضت مدرسه سازی (خیرین مدرسه ساز)، رزمایش مواسات و کمک مؤمنانه، مشارکت مردم در مواجهه با بحران کرونا و ... اشاره کرد. راه اندازی تشکلهای آب بران نیز از نمونه های بارز مردمی سازی در حوزه حل مسائل مربوط به مدیریت و حفاظت از منابع آبی است.

استفاده از دانش حاصل از اجرای نمونه­های موفق عملی در گذشته، آسیب شناسی ناکامیهای قبلی، گفتمان سازی و امید آفرینی برای استمرار این حرکت، مدلسازی، الگویابی و حرکت نظام­مند و ساختار یافته، عواملی است که می تواند منجر به تسهیل و تسریع در مردمی سازی شود تا مردم با حضور خود در میدان حل مسائل، متناسب با دارایی­ها، توانایی ها و مهارت­هایشان به شکل موثر در مدیریت مسائل جامعه نقش آفرینی نمایند.  

الهام دهقان بنادکی

دستیار مدیرعامل در امر مردمی سازی