بودجه کلید واژه ای است که مسیر دستیابی یا عدم دستیابی به بسیاری از اهداف خرد و کلان از آن می گذرد. به طوری که می توان با انضباط مالی و برنامه ریزی جامع نگر دستیابی به چشم اندازهای خیلی دور را نزدیک ساخت. در این میان تأمین آب کشاورزی یکی از چالش‌های اساسی در کشاورزی مدرن است و مشکلات بودجه‌ای می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر این بخش داشته باشند. در ادامه به صورت اجمالی برخی از چالش‌های بودجه‌ای در این زمینه را بیان می کنیم:

۱. هزینه‌های زیرساختی

•          سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: ایجاد و نگهداری زیرساخت‌های آبیاری (مانند سدها، کانال‌ها و سیستم‌های آبیاری قطره‌ای) نیازمند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی است.

•          نگهداری و تعمیر: هزینه‌های جاری نگهداری این زیرساخت‌ها می‌تواند بار مالی بالایی را به دنبال داشته باشد.

۲. تغییرات اقلیمی

•          کاهش منابع آب: تغییرات اقلیمی منجر به تغییر در الگوهای بارندگی و کاهش منابع آبی می‌شود، که به نوبه خود تأثیر منفی بر بودجه‌های تأمین آب دارد.

•          افزایش هزینه‌ها: در شرایط کمبود آب، نیاز به سیستم‌های صرفه‌جویی و مدیریت بهتر آب افزایش می‌یابد که معمولاً هزینه‌های بیشتری را در پی دارد.

۳. قیمت‌گذاری نامناسب آب

•          عدم قیمت‌گذاری صحیح: در بسیاری از موارد، قیمت‌گذاری آب به‌صورت یارانه‌ای انجام می‌شود که نمی‌تواند هزینه‌های واقعی تأمین و توزیع آب را پوشش دهد.

•          مقاومت در برابر اصلاحات: هرگونه تغییر در قیمت‌گذاری و سیستم توزیع آب ممکن است با مخالفت کشاورزان و ذینفعان روبرو شود.

۴. تخصیص منابع مالی

•          محدودیت‌های مالی دولت: به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای، دولت‌ها ممکن است قادر به تخصیص منابع مالی کافی برای پروژه‌های تأمین آب نباشند.

•          رقابت با سایر اولویت‌ها: تأمین آب کشاورزی با سایر نیازهای اجتماعی و اقتصادی (مانند بهداشت، آموزش) رقابت می‌کند و ممکن است در اولویت‌های محدود قرار گیرد.

۵. فناوری و نوآوری

•          سرمایه‌گذاری در فناوری: نیاز به سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید مدیریت آب و آبیاری، که هزینه‌بر است.

•          کاهش دسترسی به فناوری‌های نوین: کشاورزان کوچک و مستضعف معمولاً به راحتی به فناوری‌های جدید دسترسی ندارند، که می‌تواند به کاهش بهره‌وری منجر شود.

نتیجه‌گیری

تأمین آب کشاورزی نیازمند یک رویکرد جامع و منسجم شامل مدیریت برخط منابع آب با استفاده از داشبوردهای مدیریتی، اصلاح سیاست‌های کشت، قیمت‌گذاری مستند و سرمایه‌گذاری مولد بوده و نیازمند کار میدانی و جهادی می باشد.

سعید مطهری (رئیس گروه حسابرسی داخلی)