آب شیرین به عنوان منبعی محدود و آسیبپذیر نیازمند مدیریت جدی در چرخه مصرف می باشد. توسعه و مدیریت آب باید بر رهیافتی مشارکتی شامل مصرف کننده و برنامه ریزان و سیاستگذاران مدیریت و به عنوان کالایی اقتصادی به رسمیت شناخته شود چرا که آب در تمامی مصارف رقیب خود دارای ارزش اقتصادی است. مطلوبیت های متفاوتی برای هر یک از مصرف کنندگان نسبت به آب وجود داشته که قیمت گذاری آب را محتاط تر می کند. از سوی دیگر تناسب بین بهای تمام شده آب عرضه شده با ارزش ذهنی مصرف کننده امری انکارناپذیر است. در بحث قیمتگذاری آب مساله بعدی توانایی پرداخت است. یعنی ممکن است ارزش ذهنی آب برای مصرف کننده بالا باشد و هزینه تمام شده تامین آب هم با آن متناسب باشد اما مصرف کننده نهایی توان پرداخت این مقدار را نداشته باشد.
یک نکته هم که نباید از نظر دور داشت این است که در محاسبه بهای تمام شده آب (یعنی مجموع هر هزینه ای که انجام شده تا آب به دست مصرف کننده در محل مصرف برسد) باید هزینههای واقعی مثلا با حذف یارانههای اعمال شده لحاظ شود. یعنی هزینه برقی که برای استحصال آب صرف میشود هم باید با قیمت واقعی و بدون یارانه محاسبه شود. این تفاوت قیمت که از تفاوت بین هزینههای اقتصادی و هزینههای مالی شک می گیرد خودش یک کلید در اقتصاد آب است.
از سوی دیگر توجه به فعالیت مصرف کننده و میزان آبی که در پایان فرآیند به چرخه آب باز می گردد نیز ضروری است به طوری که اگر قیمتگذاری آب صرفاً بر اساس بهای تمام شده باشد قطعا درست نیست؛ چرا که به عنوان مثال ارزش افزودهای که صنعت از هر مترمکعب آب به دست میآورد با کشاورزی یکی نیست و برای مصرف کننده آب شرب هم با آن دو متفاوت است. پس طبیعی است که ارائه آب به قیمت مشابه کار صحیحی نباشد. چرا که ممکن است برای یک صنعت آب تا مترمکعبی 100 هزار تومان هم به صرفه باشد در حالی که برای مصرف کننده حوزه کشاورزی آب با قیمت هزار تومان و زیر قیمت تمام شده هم به صرفه نباشد. این موضوعی است که در طرحهای مختلف تامین آب مثل آب شیرین کن ها و انتقال آب و ... هم میتواند تعیین کننده باشد. یعنی سرمایهگذاری آب هم موضوع دیگری است که به این حوزه بر میگردد.
سعید مطهری (رئیس گروه حسابرسی داخلی)
دستهبندی: | نشریه الکترونیکی آذرماه 1403 (شماره 34) |
شماره مجله: | شماره 34 |
این صفحه را به اشتراک بگذارید
به این مجله امتیاز بدهید