استرالیا کشوری پهناور در شرق نیمکره جنوبی با جمعیتی حدود 27 میلیون نفر و اقلیم عمدتا گرم و خشک میباشد.
بکارگیری سازو کار بازار آب در این کشور به ویژه در حوزه آبخیر مورایدارلینگ ( که 14 در صد از مساحت و حدود 44 درصد از تولید ناخالص کشاورزی این کشور را به خود اختصاص داده است) به عنوان یکی از موفقترین نمونهها در دنیا به حساب میآید.
مصرف بهینه منابع محدود آب شیرین استرالیا نیازی دیرپا در این سرزمین بوده است.و در جهت رفع این نیاز چالش برانگیز، دولت استرالیا بویژه از ابتدای قرن بیستم، سرمایهگذاری وسیعی، با انگیزه ارتقا و توسعه اقتصادی و ایجاد آبادانی، در زیر ساختهای آبی این کشور انجام داده است.
در همین راستا طی سالهای 1994 تا 2004 پیش نیازهای کلیدی بازار آب، همانند تنظیم یک نظامنامه ی قابل استناد از میزان بهرهمندی و دسترسی به آبهای قابل معامله و همچنین شفافسازی قوانین معامله آب ، در این کشور پایهریزی و عملیاتی شد.
از نتایج بکارگیری سازوکار بازار آب در کشور استرالیا میتوان به این مهم اشاره کرد که بازار آب به صاحبان خصوصی حقابهها توانایی بهرهمندی از یک ابزار کمکی در جهت مدیریت مخاطرات کمبود آب وهمچنین تصمیمگیری برای انتخاب نوع محصول تولیدی را داده است. و نفع صاحبان خصوصی حقابهها در مقیاس بزرگتر تعبیر به نفع کلی صاحبان آب در یک منطقه می شود.
با توجه به تجربه موفق بازار آب استرالیا، بسیاری از پیامدهای سوء که به صورت بالقوه برای این بازار پیشبینی میشد، هرگز صورت خارجی به خود نگرفت. به زعم کارشناسان اگر نگوییم بهرهمندی از بازار آب دلیل گذر موفقیتآمیز از دوران کم آبی و خشکسالی بود، بیشک مهمترین دلیل این گذار بوده است.
در نهایت با مطالعه و توجه به تجربه بازار آب در کشور استرالیا میآموزیم که بکارگیری بازار آب در نظامهایی که بهرهمندی از حقابهها دارای پیچیدگی و قوانین دست و پاگیر هستند نیز کارامد میباشد. و به همین ترتیب، بازار آب بهینه با مشخص کردن ارزش واقعی آب در مناطقی که کم آبی وجود دارد، میتواند باعث نفع جمعی تمامی صاحبان آب در آن منطقه شود.
همچنین باید توجه داشت که همزمان با رشد و پاگیری بازار آب، قوانین و مسئولیتها در این حوزه باید به درستی مشخص باشند تا نزاع بر سر منافع این بازار، اهداف اصلی آنرا( رونق اقتصادی و آبادانی) تحت الشعاع قرار ندهد. و ضروریست که اطلاعات جامع و کاملی در مورد تاریخچه مدیریت حقابهها در اختیار متولیان بازار آب قرار گیرد. و میتوان گفت که رویکرد رو به رشد در جهت توسعه بازارآب لازمه مدیریت ابهامات و نگرانیهای صاحبان آب میباشد. با توجه به این مهم که اگر پیش نیازها و هماهنگیها زمان زیادی بگیرند منافع همه به خطر می افتد.
در پایان میتوان ادعا کرد که با توجه به اقلیم گرم و خشک کشور استرالیا و محدود بودن منابع آب شیرین و همین طور این حقیقت که محصولات کشاورزی سهم بسزایی در تولید ناخالص ملی این کشور دارند، استفاده از تجربه موفق این کشور در معرفی و بهرهمندی از بازار آب میتواند برای سایر کشورهایی که با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم میکنند، مفید و سازنده باشد.
دستهبندی: | نشریه الکترونیکی شهریورماه 1403 |
شماره مجله: | شماره 31 |
این صفحه را به اشتراک بگذارید
به این مجله امتیاز بدهید