آب به عنوان یکی از مهمترین منابع طبیعی جهان، باید با احتیاط و هوشمندی بسیار بالا مدیریت شود چراکه با تغییرات آب و هوایی، رشد جمعیت و استفاده نامناسب از این نعمت الهی مواجه شده ایم و می طلبد فرهنگ مصرف آب را ترویج کرد تا از این منبع ارزشمند به نحو بهینه استفاده شود. همه ما باید به موضوع آب بعنوان یک چالش جدی برای آینده نگاه کنیم و هشدارها را جدی بگیریم.وضعیت نامطلوب منابع آب امروز دغدغه ای مشترک در جامعه است که باید با تعامل و همکاری مردم و دستگاه ها آثار آن را به حداقل برسانیم. استفاده بهینه از منابع آبی به عنوان یک منبع ملی و محرک اصلی در کشاورزی زمانی امکان‌پذیر است که سه اصل عمده‎ کارایی مصرف آب، عدالت در توزیع آب و حفظ تعادل بوم شناختی و زیست‌محیطی رعایت شود. البته اجرای این اصول و تحول در این بخش بدون حضور آموزش و ترویج امری بعید به نظر می‌رسد زیرا بهره ‌وری صحیح از منابع و تکنولوژی‌های مدرن در بخش کشاورزی هنگامی میسر است که واحدهای بهره ‌بردار آموزش کافی را دیده باشند و فرهنگ‌سازی لازم در جامعه کشاورزی به منظور ارتقای ضریب بهره‌ وری آب ایجاد شده باشد، قابل توجه است که موفقیت در این راستا و دستیابی به منافع و منابع ملی خواستار یک مشارکت مردمی و همکاری جمعی می‌باشد در سال های اخیر تشکیل سمن ها یا سازمانهای مردم نهاد در جوامع مختلف از جمله ایران رشد چشمگیری داشته است. این نهادهای مردمی عمدتا توسط افراد تحصیل کرده و علاقه مند به مسائل اجتماعی تشکیل میشود و هدف آنها حل مشکلات و معضلاتی همچون آسیبهای اجتماعی، محیط زیستی و ...است که دولت ها و نهادهای رسمی به دلیل مشغله فراوان کم تر علاقه و فرصت دخالت در آن را دارند. همچنین راهکارهای ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب ، باید به عنوان یک اولویت مهم مورد توجه ویژه قرار گیرد و به کار گرفته شود. از جمله راهکارهای پیشنهادی  میتوان به  ارائه آموزش به کشاورزان، فعالان و دست­‌اندرکاران عرصه صنعت، خانوارها، مسئولان مرتبط با خدمات شهری، برگزاری مسابقات، گنجاندن متون درسی با محوریت موضوع «صرفه­‌جویی در مصرف آب» برای دانش­‌آموزان و دانشجویان، افزایش برنامه­‌ها در زمینه مصرف صحیح آب از طریق رسانه­‌های جمعی، بهره­‌گیری بهینه از ظرفیت فضای مجازی و شبکه­‌های اجتماعی، تقویت و تشویق سازمان­‌های مردم نهاد فعال در زمینه مصرف بهینه آب، ارائه آموزش­‌های لازم به مردم و تشویق خانواده‌های کم‌مصرف اشاره نمود. .از دیگر سیاست‌ها و راهکارهای اجرایی ، تولید محصولات فرهنگی و هنری با موضوع آب، تلاش در راستای ایجاد ساز و کار لازم برای درج میزان مصرف آب مجازی بر کالاها، اعطای نشان ملی به افراد فعال در «ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب»، تشویق و گسترش شرکت­‌های دانش­‌بنیان فعال در زمینه تولید محصولات کم­‌آب­خواه ، ایجاد بسترهای لازم فرهنگی به­‌منظور شکل­‌گیری نظارت اجتماعی بر مصرف آب، به‌کارگیری ظرفیت­‌های فرابخشی نظیر شورای­‌عالی آب و کارگروه سازگاری با کم­‌آبی، برگزاری جشنواره­‌های فرهنگی و هنری با محوریت موضوع آب و مصرف بهینه آن و حمایت از پایان­‌نامه­‌های دانشجویی است . علاوه بر این از نقش ارزشمند رسانه در ساختار جامعه نباید غافل ماند که امروزه نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در جامعه بسیار مهم و به‌صورت چندوجهی است که بر تمامی شمول زندگی شهری و روستایی سایه افکنده است. بر همین اساس توجه به کارکردهای متنوع رسانه‌های جمعی همچون فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی، بر اهمیت و نقش ارزشمند رسانه در ساختار جامعه افزوده و باید از این ظرفیت بزرگ در راستای بهبود و اثربخشی اقدامات دستگاه‌های اجرایی استفاده نمود.

در پایان 

ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب یک تکلیف عمومی است و باید همگان نسبت به آن احساس مسئولیت نماییم و با ترویج فرهنگ مصرف، می‌توان به حفظ منابع آب و کاهش تلفات آن کمک و در نتیجه شرایط زندگی جامعه را بهبود بخشید.

منا مسعودی  

کارشناس حفاظت و بهره برداری از رودخانه ها